Herhangi bir yapýnýn inþa edilmesi kanuni açýdan bazý izinler gerektirir. Bu doðrultuda alýnmasý gereken ilk ve en önemli belge yapý ruhsatýdýr. Yapý ruhsatý, belirlenen proje dâhilinde bir inþaatý yapýmýna baþlanmasý için verilen izin belgesi olarak tanýmlanýr.
3194 sayýlý Ýmar Kanunu hükümleri doðrultusunda verilen yapý ruhsatý, bir yapý izin belgesi olmasýnýn yaný sýra, kanuni açýdan da belirli baðlayýcý hükümler ve yükümlülükler içerir. Bu anlamda, yapý ruhsatýnýn alýnmasý inþaata baþlamak için zorunluluk ifade eder. Peki, bu yükümlülükler çerçevesinde yapý ruhsatý nedir? Neden gereklidir?
Yapý Ruhsatý Baþvurusu
Bir taþýnmazýn inþasýnýn uygunluðuna dair bir izin belgesi olan yapý ruhsatý, diðer bir ifadeyle inþaat baþlamak için alýnmasý gereken lisans belgesidir. Bu doðrultuda, inþaat baþlanýrken alýnan yapý ruhsatý, inþa edilecek tüm yapýlar için zorunlu bir belge niteliði taþýr.
Yapý ruhsatýnýn verilmesinde, arazi üzerinde yapýlacak inþaata dair her türlü proje, sahiplik ve yapý bilgilerinin deðerlendirmeye alýnýr. Ruhsata tabi bir yapý için gerekli yapý ruhsatý baþvurusu, yapý mücavir alanlar içerisinde belediyelere, mücavir alan dýþýnda yer alýyorsa valiliklere yapý sahipleri ya da vekilleri aracýlýðýyla dilekçe verilerek yapýlýr.
Yapý Ruhsatý Geçerlilik Süreleri
Uygun görülen yapýlara tahsis edilen ruhsat, inþaatýn baþladýðý tarih itibariyle 5 yýl geçerlidir. Ayrýca, yapý ruhsatýnýn verildiði tarihten itibaren 2 yýl içerisinde inþaat baþlanmýþ olmasý ve 5 yýl içerisinde tamamlanmasý da ruhsat geçerlilik dilimlerini kapsar. Diðer yandan yapýlarda deðiþiklik yapýlmasý da ruhsatýn yenilenmesini gerektiren bir diðer durumdur. Yapýlacak deðiþiklikler doðrultusunda, baðýmsýz bölümler için belirlenmiþ brüt alanýnda ya da niteliðinde farklýlýk yoksa ruhsat süreci vergi, resim ve harca tabi deðildir.
Kaçak Yapýlar Ýçin Yaptýrým ve Cezalar
Bir yapýnýn inþaatýna baþlanabilmesi için gerekli, ayný zamanda da zorunlu bir belge olan yapý ruhsatý, bu doðrultuda, hem iþleyiþ, hem de kanuni açýdan gereklidir. Yapý ruhsatý olmayan binalar kaçak sayýlmakta ve kanunsuz yapý kategorisinde deðerlendirilir.
Yapý ruhsatý olmaksýzýn inþaat baþlamasý halinde, inþaatýn bulunduðu bölge belediyelerince bina ile ilgili inþaatý durdurma ve beraberinde yýkým kararý verilebilir. Yaný sýra, ruhsatsýz yapýlarýn mal sahibi, müteahhidi ve sorumlularý da yüksek tutarlarda para cezalarýna maruz kalýr.
Yapý ruhsatý için belirlenen süreler doðrultusunda, 2 yýl içerisinde inþaatýn baþlanmayan ya da 5 yýl içerisinde ruhsata uygun þekilde tamamlanmayan binalarýn ruhsatý geçerliliðini kaybeder. Tamamlanmayan inþaatlarda yenide ruhsat alýnmamasý durumunda da inþaatý yapýmý durdurulur ve ruhsat geçerliliðinin bitiþinden itibaren yapýlan kýsmi bölümler için ruhsatsýz yapý hükümleri uygulanýr.